Nederlandse journalistiek uitsluitend gericht op sensatie

Stommeling Jones op weg naar nieuwe onthullingen, al dan niet met poep besmeurd
Foto: Stommeling Jones op weg naar nieuwe onthullingen, al dan niet met poep besmeurd
Zoals u heeft kunnen zien in onze gedegen analyse van de sensatiezuchtige rapportage die het televisieprogramma Nova meende te moeten wijden aan de zaak van de verpleegster Lucia de B., hebben wij het niet zo op sensatiezucht. Zelfs als de brenger van de sensatie tevens brenger van feiten blijkt te zijn, vinden wij nog dat dat niet met luide buitenbeeldstemmen, suggestieve beelden en spannende muziek gepaard hoeft te gaan. "Nieuws is nieuws en platte sensatiezucht is platte sensatiezucht en daar heeft Mark Twain ooit iets over gezegd", aldus onze stagiaire. Wij hebben haar een schrobbering gegeven en gedwongen het door haar bedoelde citaat op te zoeken. Ze kwam terug met: "East is East, and West is West, and never the twain shall meet". "Ziet u wel, captain, dus toch Mark Twain". Daar hebben wij maar nix meer van gezegd.

Onze vaste columnist heeft in zijn stukje Onderzoeksoverschot gezegd:

"Het nut van het nieuws is tamelijk beperkt. Wie zelf nuttige zaken te doen heeft, mist van alles en mist daar nix aan. [...] Als je er zo eens bij stil staat, staan kranten en televisie in feite bol van de programma’s die je maar blijven informeren over dingen, die je helemaal niet hoeft te weten en zelfs niet wilt weten."
Wij blijken niet de enigen te zijn die er zo over denken.

Onze redacteur Stommeling Jones heeft de merkwaardige gewoonte om overal in Nederland de prullenbakken af te schuimen. Volgens eigen zeggen schuimt hij ze overigens niet af, maar controleert hij of de AIVD ("die zitten namelijk ook in het complot") er geen bommen in verstopt heeft. Toch hebben wij berichten ontvangen dat hij uit de prullenbak staat te eten, wat helemaal niet nodig is, want wij betalen hem wel weinig, maar toch ook niet zo weinig, doch dit alles terzijde. Een paar dagen geleden kwam hij de redactie op met de mededeling dat hij iets bijzonders had gevonden en hij overhandigde ons een stapel vieze en gescheurde aviertjes.

Aan de vetvlekken, de stukjes paprika en de groenepeperzaadjes te zien, kwam het uit de prullenbak op de hoek van de Oude Gracht in Utrecht, maar daar staat tegenover dat er ook poep aan zat, alsof iemand er zijn reet mee had afgeveegd. Het een sluit het ander natuurlijk niet uit.

Het leesbare gedeelte bleek een soort van brief (dat zou verklaren waarom er "Ingezonden stuk" boven stond), waarin de vloer werd aangeveegd met de journalistiek in Nederland ("de vertalpaïsering van de Volkskrant") en waarvan wij hieronder een deel weergeven. Als volgt:

[INGEZONDEN STUK]

De verwording van de dagbladjournalistiek

Hirsi Ali heeft het script voor Submission II af, kopt de Volkskrant op 17 november, nota bene op de voorpagina. De film zal over islam en homoseksualiteit gaan. Geeuw. Dat veel moslims moeite hebben met homoseksualiteit, is me allang duidelijk - net zoals christen-fundamentalisten in de Verenigde Staten evenmin veel ophebben met homo's, net zoals de bijbel ook niet bepaald de Gay Krant is, en net zoals gelovige hindoes de homoseksuele medemens evenmin bewieroken. Dat de koran niet vleiend is over de herenliefde, is ook al geen geheim. Om dat te weten, daar heb ik geen Submission II voor nodig.
Moet ik me dan verheugen op een avondje onvervalst cinematografisch plezier, ga ik me vergapen aan belangwekkende vernieuwingen in de filmkunst? Dat lijkt niet aan de orde; Submission II zal vast geen Oscarwinnende productie worden. Fijn voor Hirsi Ali dat ze wat omhanden heeft, want in de Tweede Kamer schijnt ze niet zo vaak gesignaleerd te worden, maar waarom moet mij vanaf de voorpagina toegeschreeuwd worden dat ze een script heeft voltooid? Welke journalistieke overwegingen liggen eigenlijk ten grondslag aan de plaatsing van zo'n voorpaginabericht? Wat is de nieuwswaarde? Dat gebleken is dat Hirsi Ali het alfabet beheerst en ze dientengevolge een script heeft kunnen voltooien?
Nee, ik vermoed dat het gewoon platte sensatiezucht is. Het gaat De Volkskrant niet om de film of om de boodschap die de film vermoedelijk zal uitdragen, maar om de rellerige sfeer die straks ongetwijfeld weer zal ontstaan rond het eindproduct. Dan kan er weer fijn gepolemiekt worden, dan kunnen er weer verslaggevers naar moskeeën gestuurd worden om imams en toevallige voorbijgangers verontwaardigde woorden te ontlokken, dan valt Geert Wilders weer hijgerig te quoten. En zo houden we de samenleving lekker bezig, zonder er ook maar iets mee op te schieten. Integendeel zelfs.

Als het om multi-etnische vraagstukken gaat, is er in Nederland in veel gevallen sprake van slechte journalistiek. Ik ben zeker niet de enige die er zo over denkt. (Noot van uw captain: hier volgden een paar velletjes waar extreem veel poep overheen gegaan was, en het leek er ook op dat iemand geprobeerd had ze in brand te steken. We konden hier en daar nog net zien dat er voorbeelden gegeven werden van slechte journalistiek. Die moet u er dan zelf maar even bijverzinnen)

De manier waarop dagbladen als De Volkskrant en NRC Handelsblad ingewikkelde multi-etnische kwesties benaderen, vind ik symptomatisch voor de teruglopende kwaliteit van de dagbladjournalistiek. Het gaat teveel over menigen, en te weinig over feiten, soms zelfs worden opinies als feiten gepresenteerd; er wordt te veel naar confrontatie gezocht (dat verkoopt kennelijk lekker); er wordt te weinig naar nuances gekeken; hoor en wederhoor worden minder toegepast; gesprekjes met ‘mensen op straat’ worden gegeneraliseerd cq. als maatgevend naar voren geschoven voor ingewikkelde maatschappelijke kwesties (de dagbladen worden daardoor steeds meer ‘verhaaltjeskranten’); door de concentratie van kranten bij grote concerns treedt verdere verschraling op (aandeelhouders moeten tevreden worden gesteld, winsten opgeschroefd, redacties in elkaar geschoven, budgetten voor goede correspondenten in het buitenland en voor onderzoeksjournalistiek gekort of geschrapt); om jongere lezers te winnen worden knievallen gemaakt voor oppervlakkigheid en uiterlijk vertoon (De Volkskrant lijkt tegenwoordig soms wel op een lifestyleblad); en ga zo maar door.

En het beperkt zich zeker niet tot onderwerpen die met de multi-etnische samenleving te maken hebben. Onlangs sprak ik een boze hoofdredacteur van een vakblad in een belangrijke maatschappelijke sector. Deze wees me erop dat De Volkskrant nieuwsstukken over zijn vakgebied publiceert die aantoonbaar onjuiste weergaven van feiten bevatten en waarin uitzonderingsgevallen tot regel gegeneraliseerd worden, zodat er een onjuist en verdraaid beeld van de werkelijkheid ontstaat. Is het gemakzucht, laksheid, slordigheid? Of zijn er verborgen agenda’s, en staat waarheidsvinding niet meer centraal?

een eekhoorn, geen mol

Symptomatisch voor de afnemende journalistieke kwaliteit en integriteit van dagbladen vind ik verder ook de vertalpaïsering van De Volkskrant. De laatste tijd zijn er wel erg vaak grote interviews gepubliceerd waarin Talpacoryfeeën kritiekloos hun nieuwe broodheer mochten aanprijzen, los nog van de juichende recensie op de voorpagina van De Volkskrant na de eerste uitzendavond van Talpa. Jack Spijkerman, Linda de Mol, Frits Barend, Annet Malherbe en ook Angela Groothuizen, ze kwamen binnen een maand of twee, drie allemaal aan bod. Heb ik misschien steeds het cursiefje advertorial boven deze stukken gemist?

Het zou De Volkskrant sieren als er eens wat introspectie zou plaatsvinden en het eigen journalistieke beleid tegen het licht zou worden gehouden. Krant én samenleving zouden er wel bij varen.



24-12-2005 13.39 | Door: Cpt. Iglo

Reacties

Het reactieveld bij dit onderwerp is gesloten. Mocht u nog iets aan de discussie toe te voegen hebben, dan kunt u reageren via reacties@opinieleiders.nl of op het Opinieleidersforum.



Opinieleiders.nl © 1999 - 2021 Alle rechten voorbehouden
Contact   Valid XHTML 1.0 TransitionalValid CSS!KuijkStrip over de zinloosheid van webloggen, onder andere