Carthago delenda est

In de forumdiscussie over Lucia de B. deelde respondent gill1109 mede:

"“Cartago delendum est” [...] Voor de niet klassiek onderlegde van ons: romeins staatsman Cato de Ouder eindigde zijn speeches over welke onderwerp dan ook en bij welke gelegenheid dan ook altijd met de uitspraak “en overigens ben ik van mening dat Cartago vernietigd moet worden, “Cartago delendum est”. Wat dus ook gebeurde."

Wij meenden zelf geleerd te hebben dat de text luidde: "Ceterum censeo Carthaginem delendam esse" en aangezien wij sinds het opheffen van de quiz veel minder te doen hebben gekregen, vonden wij dit een mooi moment om eens een paar van onze naslagwerken te raadplegen. Om te beginnen natuurlijk de onvolprezen Woordenschat, die zegt:

"Carthago delenda est, (lat.) Florus Epitome rerum Romanarum (2, 15) (1, 31) e.e. (Cato inexplicabili odio delendam esse Carthaginem et cum de aliis consuleretur, pronuntiabat). Ceterum censeo, Carthaginem essa delendam. Charthago moet verdelgd worden; woorden waarmede Cato de oudere elke redevoering in den Romeinschen Senaat besloot. Nu beteekenen zij: "Wat onze grootheid in den weg staat, moet ten koste van alles uit den weg geruimd.""

Dat laatste hadden wij er nooit zo bijgeleerd, maar het klinkt wel logisch. We hebben al die boeken niet voor niets, dus hebben we ook even gekeken in The Penguin Dictionary of Quotations, waar men zegt:

"Delenda est Carthago. - Carthago must be destroyed. [Plutarch, Life of Cato]

Plutarch heet in het Nederlands natuurlijk gewoon Plutarchus en Life of Cato hebben wij niet in de kast staan. Wel The Rise and Fall of Athens, maar die doet dus niet terzake. Omdat wij ons uit Asterix herinnerden dat de uitspraak van Cato daarin ook geciteerd werd, hebben wij ook even Le Petit Larousse Illustré geconsulteerd. Van Goscinny herinnerden wij ons namelijk de uitspraak:

"Je me suis toujours inspiré des pages roses du Petit Larousse pour faire parler mes Romains. Il m'est arrivé de recevoir des lettres de latinistes distingués qui me signalaient une incorrection dans telle phrase, et je les renvoyais à la page tant du Petit Larousse. Moi, je ne peux pas fair d'erreurs, je n'ai jamais fait de latin."

In genoemde Petit Larousse vinden wij hem inderdaad terug en wel als volgt:

"Delenda Carthago Il faut detruire Carthage. Paroles par lesquelles Caton l'Ancien (Florus, Hist. rom., II, 15) terminait tous ses discours, sur quelque sujet ce fût. S'emploient pour rendre une idée fixe que l'on a dans l'esprit, dont on poursuit avec acharnement la réalisation, et à laquelle on revient toujours."

Goscinny heeft deze versie in ieder geval gebruikt in Les lauriers de César (De lauwerkrans van Cesar), waarin Astérix en Obélix voor de rechter moeten verschijnen. Hun advocaat wil er zijn betoog mee beginnen. Bladzijde 33, vijfde plaatje:

"J'ai un très bon discours; ça commence comme ça: delenda Carthago, disait le grand caton..."

Zeuvende plaatje:

"En général, oui ... delenda Carthago, je vais leur dire ..."

Negende plaatje:

"Je ne l'ai jamais vu coiffé d'un chapeau de paille mon ami ... écoutez plutôt ma plaidoirie: delenda Carthago, disait le grand caton ..."

U begrijpt de schok die deze advocaat krijgt op het moment dat de delator (procureur) zijn betoog begint met de volgende woorden (bladzijde 34, vijfde plaatje):

"Delenda Carthago, comme disait Caton le Grand ..."

De advocaat reageert (zesde plaatje) met:

"Co... Comment: delenda Carthago? Mais c'est moi qui..."

De rechter legt hem het zwijgen op, waarna de delator verder gaat (pagina 35, tweede plaatje):

"C'est donc Caton qui parle par ma bouche ... Delenda Carthago, disions-nous, et..."

Daarop ziet de advocaat zich gedwongen te vragen om een schorsing (derde plaatje):

"Je demande une suspension d'audience; je voudrais revoir mon système de défense."

Zo, nu bent u weer helemaal bij.

Wij hebben het voor vandaag wel weer zo'n beetje verdiend, dus trekken wij ons nu met onze ligstoel, onze met bier gevulde koelbox en een stapel Asterixen terug in de redactietuin.

28-04-2007 10.52 | Door: De Grote Vrager

Het reactieveld bij dit onderwerp is gesloten. Mocht u nog iets aan de discussie toe te voegen hebben, dan kunt u reageren via reacties@opinieleiders.nl of op het Opinieleidersforum.